Mojoko ဟု လူသိများသော Steve Lawler သည်အီရန်နိုင်ငံတွင် မွေးဖွားခဲ့၍ ဟောင်ကောင်တွင် ကြီးပြင်းခဲ့ပြီးဥရောပတွင် ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ သူသည် Diesel HQ ၌သူ၏ Interactive ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခြင်းအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအလုပ် မလုပ်မီ၊ ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် အီတလီမြောက်ပိုင်း၊ ထရီဗိုဆစ်ရှိ လေးစားဖွယ် FABRICA အနုပညာ Residency မှာ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ Mojoko သည် Kult မဂ္ဂဇင်း၊ ပြခန်းနှင့်စတူဒီယိုကိုတည်ထောင်ခဲ့ပြီး အနုပညာရှင်၊ ဒီဇိုင်နာ၊ အနုပညာဒါရိုက်တာနှင့် တီထွင်မှုဒါရိုက်တာအနေဖြင့် လျင်မြန်စွာ အနုပညာလောကတွင် ထိုးဖောက် တိုးတက်ခဲ့သည်။

ထူးခြားသောအနုပညာရှင်၊ ဒီဇိုင်နာများနှင့်ကာတွန်းဆရာများ ၆၀၀ ကျော်နှင့် အလုပ်လုပ်ပြီးနောက် Mojoko သည် ယခုအခါ The Unsual Network ၏ သုံးလတစ်ကြိမ် ထုတ်ဝေသော EYEYAH! ရုပ်ပြမဂ္ဂဇင်းအတွက်တာ၀န်ယူသည့် Creative Director ဖြစ်နေသည်။

Trash တီဗီနှင့် ဟောင်ကောင်ဒီဇိုင်းဉာဏ် သည် Mojoko ၏ အနုပညာ အသက်မွေး ၀မ်းကျောင်းအား မည်သို့စေ့ဆော်ပေးခဲ့သလဲ

Mojoko က ဗြိတိသျှသူဖြစ်တယ်၊ အီရန်မှာမွေးဖွားခဲ့ပြီး ဟောင်ကောင်မှာ နေထိုင်ခဲ့တယ်။ ဘဝရဲ့အစမှာ  ဟောင်ကောင်က သင်၏အနုပညာအပေါ် ဘယ်လို လွှမ်းမိုးမှု ရှိခဲ့ပါသလဲ။

ဟောင်ကောင်ကမယုံနိုင်လောက်အောင်စိတ်လှုပ်ရှားစရာဖြစ်ခဲ့တယ်။ နီယွန်မီးတွေ၊ များပြားတဲ့လူတွေ၊ မြင်ကွင်းတွေနှင့်အနံ့တွေက အာရုံကို အလွန်ပြင်းထန်စေတယ်။ အာရုံစွမ်းအင်တွေက ကူးစက်လွယ်ပြီးအနောက်တိုင်းနဲ့ အာရှယဉ်ကျေးမှုအကြား ဆက်စပ်မှုတွေဟာ နေရာတိုင်းမှာ ရှိတယ်။ ဥပမာ – အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးပါတဲ့ တရုတ်ရုပ်ရှင်၊ တရုတ်စာစီစာရိုက်သည့် Rambo ရုပ်ရှင်ပိုစတာတွေပေါ့။ ကျွန်တော့်အတွက်ယခုလည်း စိတ်ဝင်စားဖို့ရာ ရှိပါတယ်။ ဟောင်ကောင်က ကျွန်တော့်အတွက် လွမ်းမောစရာတွေဖြစ်သလို ခေတ်ရှေ့ပြေးတယ်။ ဟောင်ကောင်က ကမ္ဘာပေါ်မှာ စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ် အကောင်းဆုံး မြို့တစ်မြို့ဖြစ်တယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်တယ်။

သင်ရဲ့အနုပညာကို B-movies များ၊ Trash တီဗီများနဲ့ အော်တာနေးတစ် ယဉ်ကျေးမှုတွေနဲ့ လွှမ်းမိုးထားတာ တွေ့ရတယ်။ ဒါတွေက ဘယ်အချိန်က စခဲ့တာလဲ။

ကျွန်တော်က ခေတ်ရေစီးကြောင်းကို ငြင်းပယ်ခြင်းနဲ့ စတင်မွေးဖွားခဲ့တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ Pop ပေါ့ပ်ဂီတနဲ့ဟောလိဝုဒ်ရုပ်ရှင်ကြီးတွေကို ကျွန်တော်မုန်းခဲ့တယ်။ ကျွန်တော် alternative ရွေးချယ်စရာဂီတနှင့် ယဉ်ကျေးမှုကို ပိုပြီးစိတ်လှုပ်ရှားစရာ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဥပမာ VHS ဗွီဒီယိုအငှား store မှာ ထူးဆန်းကဏ္ဍများရဲ့ ဂရပ်ဖစ်များနှင့် ခေါင်းစဉ်များက Blockbuster ဇာတ်ကားတွေထက် အများကြီးပိုစိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းခဲ့တယ်။ သူတို့ကပိုပြီး စိတ်ဝင်စားဖွယ်နှင့် ရှင်းလင်းပြတ်သားစွာ ရှိကြတယ်။

Mojoko အလုပ်လုပ်ဖို့ အကြိုက်ဆုံး  နယ်ပယ်က ဘယ်ဟာလဲ။ collage က Mojoko ရဲ့ ဖန်တီးမှုဖြစ်စဉ်အတွက် အဓိကအကျဆုံး အချက် ဖြစ်မလား။

ကျွန်တော်လုပ်သမျှအရာအားလုံး collage တွေ ရှိပါတယ်။ သီးခြားစိတ်ကူးနှစ်ခုအကြားကို ဆက်စပ်ထားတဲ့ မီးပွားလေး ဖြစ်ပါတယ်။ ဖန်တီးမှုလုပ်ငန်းစဉ်ဟာ အရင်က မဆက်သွယ်ထားတဲ့ အတွေးအခေါ်နှစ်ခုကိုချိတ်ဆက်ပေးခြင်းနဲ့ စတင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အရေးကြီးတဲ့လှည့်ကွက်က ကို့ရဲ့အယူအဆ (သို့) ဆောင်ပုဒ်ကိုနားလည် ပြီးထိန်းချုပ်ဖို့နဲ့ လမ်းညွှန်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။

Mojoko နှစ်ပေါင်းများစွာ စုဆောင်းခဲ့တဲ့ မယုံနိုင်စရာရုပ်ပြ ကာတွန်းစာအုပ်၊ ၈၀ခုနှစ် ကြော်ငြာများ၊ B-grade ရုပ်ရှင်ပိုစတာများအကြောင်း ထပ်ပြီး ပြောပြပေးပါဦး။ ဘယ်အချိန်ကစပြီး အဲဒါတွေကို စုဆောင်းခဲ့တာလဲ။ ဒါတွေကို ရှာဖွေဖို့ အခုအချိန်မှာ လွယ်သေးလား ဒါမှမဟုတ် ဒီလိုကိုးကားချက်တွေနဲ့ လှုံ့ဆော်မှုတွေကိုအွန်လိုင်းမှာပဲ ပိုရှာဖြစ်လား။

၉၀ ခုနစ် နောက်ပိုင်းလောက်မှာ စပြီး စုဆောင်းခဲ့တယ်။ Rave လက်ကမ်းစာစောင်များ၊ စာစီစာရိုက်ခြင်း၊ လက်ကမ်းကြော်ငြာမျာ၊ စာစီစာရိုက်၊ ဂန္ထဝင်ကတ်တလောက် ကနေ အမျိုးအစားအားလုံးကို စုဆောင်းတယ်။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဒါတွေကို သူခိုးစျေးကွက်တွေနဲ့ ပျံကျဈေးတွေမှာ ရှာဖွေရတာ ဝါသနာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့တယ်။ Scrap Book စာအုပ်တွေလုပ်လေ့ရှိတယ်။ ပြီးရင်မဖြတ်နိုင်တဲ့အရာတွေကို ဖိုင်တစ်မျိုးထဲ ထည့်လိုက်တယ်။ ငါ အသစ် (ဟောင်း) အရာတွေ ဆက်လက်ရှာဖွေနေတုန်းပဲ။ ဒါကပဲ ကျွန်တော့်အတွက်လှုံ့ဆော်မှုဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ အရာဖြစ်ပါတယ်။ ဟုတ်ကဲ့၊ အွန်လိုင်းမှာ ရှာဖွေတာက ကို့အတွက် အဖိုးတန် အရင်းအမြစ်နေရာ တခုဖြစ်လာတယ်၊ ဒါပေမယ့်အာရှမှာ ၆၀နဲ့၇၀ခုနစ် ပေါ့ပ်(pop) ယဉ်ကျေးမှု မှတ်တမ်းတင်က အနည်းငယ်သာရှိတယ်၊ ဒါတွေကို အရင် နည်းလမ်းဟောင်းတွေနဲ့ပဲရှာဖွေနေရတယ်။

Mojoko က သမားရိုးကျမဟုတ်တဲ့နေရာတွေနဲ့ ကြီးမားတဲ့ installation တွေကိုကြိုက်တယ်။ စင်ကာပူ၊ တိုကျို၊ ထိုင်ပေမှာ အလုပ်လုပ်ခဲ့တယ်။ ပြချင်တဲ့တခြားမြို့တော်တွေရှိလား။

ကျွန်တော်ဥရောပမှာ ပိုပြီး ပြပွဲတွေ လုပ်ချင်တယ်။ ဥပမာ၊ ပါရီ၊ လန်ဒန်၊ အမ်စတာဒမ်။ အဲဒီမှာ ဝယ်သူတွေရှိပေမယ့် ပြပွဲအခွင့်အလမ်းမရှိခဲ့ဘူး။ ရှိဖို့မျှော်လင့်ပါတယ်။

Mojoko ဆိုတဲ့ အသံကတော့ တကယ့်ကိုလူကြိုက်များတဲ့အသံပဲ ။ ဂျပန်၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ နိုင်ဂျီးရီးယားတို့ကလာတယ်လို့ ထင်နိုင်တယ်။ ဒီအနုပညာရှင်နာမည်ကို ဘယ်တုန်းက စသုံးခဲ့တာလဲ၊ ဘယ်ကလာသလဲ။

တကယ်တော့ဒီနာမည်ကို ပုံနှိပ်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ် CMYK ကနေလာတာပါ။ ကျွန်ုပ်ကွန်ပျူတာပေါ်မှာ အရောင်တွေနဲ့ ကစားနေတော့ M = 0, Y = 0, K = 0 ကိုသတိပြုမိတယ်။ ဒါက ကျွန်တော်နဲ့အတူ ပဲ့တင်ထပ်နေတယ်၊ ပြီးတော့ အာဖရိက၊ ဂျပန်၊ အင်ဒိုနီးရှားတို့ အသံလို ခံစားရတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီနာမည်ကို ကျွန်တော်ကြိုက်ခဲ့ပါတယ်။

အာရှတိုက်မှာ နေနေတာကြာနေပြီ၊ ဗြိတိသျှ လို ခံစားရသေးလား။

ကျွန်တော်က ဗြိတိသျှဟာသဉာဏ် ရှိတယ်လို့ ထင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဗြိတိသျှအပေါ် မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်တော့ မရှိဘူး။ တီထွင်ဖန်တီးမှုနှင့် အရည်အသွေးအကြောင်းအရာများအတွက် စံနှုန်းတစ်ခုအဖြစ် ဗြိတိန်ကို နမူနာ ယူနေတုန်း ဖြစ်ပေမယ့် အနုပညာ၊ တေးဂီတ၊ ရုပ်ရှင်စတဲ့အရာအားလုံးအပေါ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာရှုထောင့်ကိုကျွန်တော်ပိုကြိုက်နှစ်သက်တယ်။

Mojoko ရဲ့ လက်ရာအချို့ကို အွန်လိုင်းပေါ်မှာ ဘယ်နေရာမှာတွေ့နိုင်လဲ၊ ရောင်းဖို့ ရှိပါသလား။

နောက်ဆုံး လက်ရာတွေက Instagramမှာရှိတယ်။ တကယ်လို့ လက်ရာအဟောင်းတွေနဲ့ ပုံနှိပ်လက်ရာတွေကို ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် ကျွန်ုပ်တော့်ရဲ့၀က်ဘ်ဆိုက်ကို ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ပါတယ်။

Mojoko က စင်္ကာပူမှာ ၁၃ နှစ်ကျော်နေခဲ့တယ်။ စင်္ကာပူအနုပညာနဲ့ ဒီဇိုင်းမြင်ကွင်းမှာ Mojokoရဲ့အတွေးက ဘယ်လိုရှိမလဲ။ နောက်ထပ်ဘာတွေမြင်ချင်လဲ။ ကျွန်းမြို့မှာလာမယ့် မြင်ချင်တဲ့အနုပညာပွဲတွေ ရှိသလား။

အနုပညာရှင်တွေ လက်ရာတွေ ဖန်တီးဖို့ ပြသဖို့နေရာတွေမတတ်နိုင်တာက အကြီးမားဆုံးပြဿနာ ဖြစ်တယ်၊ ဆက်ပြီး ဖြစ်နေဦးမယ်လို့ထင်တယ်။ ဒီကမြင်ကွင်းက အဓိကအားဖြင့် Commercial ပြခန်းတွေက ဦးဆောင်နေတယ်၊ ဆိုလိုတာကစီးပွားဖြစ်မဟုတ်(non-commercial) အနုပညာလက်ရာ တွေက သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကြီးထွားဖို့ အခွင့်အလမ်းအရမ်းနည်းပါတယ်။ အနုပညာရှင်ပိုင်နေရာများက တိုးတက်မှုအရှိဆုံးလက်ရာတွေကို မြင်တွေ့ရတဲ့နေရာများဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ (အနုပညာလူထု) က ဒါကို ပြုစုပျိုးထောင်ဖို့ရန်အသိအမှတ်ပြုသင့်ပါတယ်။

အရှေ့တောင်အာရှမှာ အခြားအနုပညာရှင်တွေရဲ့ ဆွဲဆောင်မှုရှိတဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေ ရှိလား။ ဗီယက်နမ်၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ မြန်မာ?။

ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ အင်ဒိုနီးရှားတို့ရဲ့ အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ကို ကျွန်တော်အမြဲတမ်း နှစ်သက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကိုအနီးကပ်နောက်က လိုက်တာက ထိုင်း နိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကျွန်တော့်ကို စိတ်လှုပ်ရှားစေခဲ့တာ ကိုရီးယားအနုပညာ ပြောဖို့ ရှိလိမ့်မယ်။ သူတို့ရဲ့ kinetic ပန်းပုနှင့်လက်ရာ တွေကို အထင်ကြီးဖြစ်ပါတယ်။ မူရင်းထူးခြားမှုကို အမြဲတမ်းတွန်းအားပေးခြင်းက နည်းပညာနှင့် subject matter များကို တွန်းအားပေးနေပါတယ်။ 

SEA တစ်လျှောက် အနုပညာစုဆောင်းသူတွေ အများကြီးက Mojoko ကို အကြိုက်များတယ်။ သင့်ရဲ့အနုပညာလက်ရာတချို့ကို ပြခန်းတွေမှာ ပြပြီးပြီလား။

 ကျွန်တော်ပြခန်း အများအပြားမှာ ပြခဲ့ဖူးပေမယ့် သူတို့ထဲက အများစုက ယာယီပြခန်းတွေ ဖြစ်ခဲ့ကြတယ်။ စင်ကာပူအနုပညာပြခန်းမှာ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ဒစ်ဂျစ်တယ် installation တပ်ဆင်မှုနဲ့ ပန်းပုလက်ရာအမျိုးမျိုးကို ပြသခဲ့တယ်။ ပြခန်းတွေမှာ စီမံကိန်းတချို့စီစဉ်ထားတယ်၊ ဒါပေမဲ့အတည်မပြုရသေးဘူး။

Mojokoရဲ့ စင်ကာပူမှာ လက်ရှိပြနေတဲ့ “The Secret Room” အကြောင်း ပြောပြပါဦး ။ ဘာတွေကို မြင်ဖို့မျှော်လင့်နိုင်မလဲ။

 ‘The Secret Room’ က အတိတ်ရဲ့ လျှို့ဝှက်နက်နဲမှုနဲ့ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းတဲ့ အရာများထဲကို ရှေးဟောင်းပစ္စည်းနဲ့ ရိုးရာပန်းချီကားများ ခေတ်သစ်အင်တာနက်ယဉ်ကျေးမှု လှည့်ကွက်အသုံးပြုပြီး ဖော်ပြတာပါ။ Installation မှာ ပန်းချီကား (၂၀) ပါ၀င်တဲ့အနုပညာလက်ရာအမျိုးမျိုးကို rosewood ပရိဘောဂ၊ မီးအိမ်၊ ကြွေထည်နဲ့ ဖန်ထည်လို ခေတ်သစ်လှည့်ကွက်တွေ ပါ၀င်ပါတယ်။

Mojoko ကို အနုပညာရှင်တစ်ယောက်အနေနဲ့ လမ်းစဉ်ကို လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ ဆရာတစ်ယောက်နာမည်ကို ပြောပါဆိုရင် ဘယ်သူဖြစ်မလဲ။

ကျွန်တော် တက္ကသိုလ် ဒုတိယနှစ်ကာလမှာ Dr.Chris Mullen ဦးဆောင်တဲ့ ရုပ်ရှင် module တစ်ခု ရှိခဲ့တယ်။ သူက ကျွန်တော့်ကို ပုံပြင်တွေနဲ့ အခြား alternative ရုပ်ရှင်ရုံရဲ့ ပုံရိပ်တွေကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့တယ်။ သူက ဘာသာရပ် အတော်များများမှာ ဗဟုသုတပြည့်စုံတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တယောက် ဖြစ်ပါတယ် ။ သူ့ရဲ့ http://www.fulltable.com/VTS/index2.htm က အွန်လိုင်းမှာ အကြီးမားဆုံး ပြည့်စုံတဲ့ ပုံတွေ မော်ကွန်းတိုက်တစ်ခုအနေနဲ့ ထားရှိထားပါတယ်။

အနုပညာရှင်နှင့် ပတ်သက်၍ ပိုမိုသိရှိရန်

www.mojokoworld.com

instagram.com/mojokoworld